TedX spreekster Anne Mieke Eggenkamp was op 30 juni 2015 te gast bij Ondernemend Onderwijs. Zij introduceerde zichzelf als iemand die altijd geïnteresseerd is in de 'witte gaten'. Terreinen tussen allerlei sectoren die nog vaag en niet onderzocht zijn, ook wel de grijze gebieden genoemd, maar dat klinkt volgens haar zo negatief. Daar duikt zij graag in. Uit nieuwsgierigheid?
Lees meerDat woord 'nieuwsgierigheid' bleek later tijdens haar betoog in het Auditorium in de School van de Toekomst een belangrijke lading te hebben waar zij samen met de aanwezigen dieper op inging.
Anne Mieke begon met een uitspraak van Darwin: "Het gaat niet om de slimste mens, maar om degene die zich het beste kan aanpassen aan verandering."
De 21e eeuw heeft volgens haar creatieve denkers nodig. Mensen die op een andere manier naar problemen kijken en andere vragen stellen. Mensen die een avontuur aan durven gaan, onderzoeken en experimenteren. Nieuwe wegen verkennen, grenzen verleggen en risico nemen.
De aanwezigen mochten kiezen uit woorden die Anne Mieke op een sheet presenteerde. Vervolgens ging zij dieper op dat woord in. Een van de gekozen woorden was perspectief. In bepaalde situaties kan het soms verhelderend zijn om het perspectief om te keren, te veranderen. Bijvoorbeeld het omkeren van de vraag of letterlijk van stoel te wisselen. Het is een manier om anders naar zaken te kijken. Leer zo van elkaar en deel het met elkaar.
Een ander woord. Doen. Iets maken wat tastbaar is. Het timmeren/maken van een kast, het koken van een maaltijd het plezier tijdens het doen en het plezier hebben van het resultaat. Bij het maken en creëren van dingen spreek je je zintuigen aan. Daarbij leer je verbeeldingskracht te gebruiken, leer je goed kijken en signaleren. Zijn dat geen zaken die we in onze dagelijkse praktijk, werk en ons handelen ook nodig hebben? Volgens Anne Mieke zijn ze van essentieel belang en zou het onderwijs een inspirerende leeromgeving moeten zijn waar meer ruimte is voor het ontwikkelen van creativiteit.
Peilers:
Creatie + Educatie
nieuwsgierig, creatief, communicatief
verbind lichaam, hersenen linker en rechter hersenhelft
hoofd, hart en handen
authentiek, flexibel en open
samenwerken en samen creëren
Ruimte Wie is de eigenaar van de ruimte? Weten we nog wel hoe we zelf ruimte kunnen invullen, bijvoorbeeld ruimte in het onderwijs? Een interessante vraag voor de aanwezigen die zelf het onderwijs vertegenwoordigen. Schermen we ons niet achter de oneliner: "Dat mag niet van de inspectie." En wat mag dan niet van de inspectie? Hoeveel ruimte is er in het onderwijs om het te veranderen en het aantrekkelijker te maken voor leerlingen zodat ze hun talent kunnen ontwikkelen zoals we dat eigenlijk allemaal zouden willen. Waarschijnlijk veel meer dan we denken. Er zijn goede voorbeelden in den lande volgens Anne Mieke, maar nog te weinig.
Nieuwsgierigheid Kun je nieuwsgierigheid leren? Stimuleren? Kinderen worden nieuwsgierig geboren, ze hebben het van nature, maar volgens sommige aanwezigen in de zaal wordt 'het eruit geslagen'. Nieuwsgierigheid zit in het DNA, maar door veel factoren verandert dit. Er vindt een verschuiving plaats naar kennis, kunde en attitude. In het onderwijs ligt vooral de nadruk op kennis. Er zou een brug geslagen moeten worden tussen slim en creatief.
De reactie uit de zaal, de negatieve klank komt voort uit de constatering dat het onderwijs een systeem volgt en niet de kinderen. De diversiteit van de snel veranderende maatschappij vraagt juist om creativiteit te prikkelen waarbij verbeelding, inventiviteit en empathie gestimuleerd worden. "In welke ruimtes leer je ze het niet?" Deze vraag is tekenend voor het huidige onderwijs volgens Anne Mieke. Wat is nodig? Experimenteerruimtes en ateliers waar kinderen hun verbeelding goed kunnen ontwikkelen voor onbekende en onverwachte situaties. Een omkering in het onderwijs is een lastige. Het systeem in de kast en echt kijken naar het kind, daar ligt de uitdaging!
Talent 'Bij ons kun je je talent ontdekken, het beste uit jezelf naar boven halen', klinkt het op veel scholen. Maar is dat werkelijk zo? Vragen volgens Anne Mieke die we aan onze leerlingen zouden kunnen stellen om hun eigen activiteit te mobiliseren: Waarom doe je wat je doet? Wat wil je? In wat voor een groep zit je? Uit welke context komt een leerling? En maak ze bewust van het effect van 'ja maar'. Geef leerlingen een ruggengraat mee, een toolbox zodat als ze niet kunnen of willen kiezen meerdere dingen op verschillende plekken kunnen gaan doen. Geef leerlingen vertrouwen en laat ze weten dat iedereen er mag zijn.
Aan het einde gaf Anne Mieke gaf haar blik op het ondernemend onderwijs in Den Bosch. Ze vertelde dat ze behoorlijk onder de indruk is van wat er allemaal gebeurt en de vele initiatieven in Den Bosch op het gebied van ondernemend onderwijs. Zij roemde vooral de kracht in Den Bosch dat mensen elkaar hier makkelijker om hulp vragen om iets voor elkaar te krijgen. In haar omgeving, Amsterdam, blijkt dat niet zo het geval te zijn. Verwijzend naar ons e-portfolio, is een portfolio dat een mens bij zich draagt en vertelt hoe je leert in je leven, volgens haar een hele goede manier.