Ook willen wij de leerlingen ondersteunen bij alledaagse problemen waar zij tegen aan lopen in de Nederlandse samenleving. Alledaagse problemen zoals fietsen naar school en naar huis. Veel leerlingen kunnen niet fietsen.

Onze ervaringen tot nu toe op de ISK zijn erg positief. Wij zijn er nu drie keer geweest. Tijdens het eerste contact met de ISK hebben wij eerst met docenten gepraat. Hierna hebben wij rondgelopen in de aula en werden we uitgenodigd om tafelvoetbal te spelen met de leerlingen, zij waren lekker fanatiek! Na de pauze hebben we een les bijgewoond en de leerlingen geholpen met hun lesopdrachten. De Nederlandse taal, maar ook bijvoorbeeld rekenen en nieuwsbegrip. We hebben veel gesprekken gevoerd met de leerlingen in de pauzes, zodat wij hen, maar ook zij ons beter leren kennen.

Onze verwachting van de ISK is dat de leerlingen enthousiast aan de activiteiten deelnemen, wij kunnen hen hierbij steunen en enthousiasmeren. De ISK is voor ons een nieuwe doelgroep daarom kunnen wij veel nieuwe kennis opdoen. Onder andere over het contact leren leggen met jongeren/immigranten. Kortom, het begin van een mooie hernieuwde samenwerking tussen de ASH en de ISK!

Auteur: Luke van Oorschot

Datum: 14 nov 2021

We zijn, na een start in de Raadskelder van de gemeente, in november 2018 op goede wijze in contact gekomen met de Internationale Schakelklas (ISK) en kregen toestemming om binnen de muren van de school te kijken hoe we konden bijdragen aan de integratie en talentontwikkeling van de jonge nieuwkomers. Sinds die tijd hebben we onder meer de onderstaande dingen gedaan en bereikt:

• We hebben ons verdiept in het vluchtelingenvraagstuk en bijbehorende interculturele competenties. Wat zijn dat nu en wat betekenen die voor jonge professionals in het sociale werkveld? We hebben verschillende experts uitgenodigd en interviews gehouden (o.a. met cultureel antropoloog, medewerker maatschappelijke opvang, vrijwilliger hulpverlener op Lesbos, trainer van Beschermjassen). Mede op basis hiervan hebben Auke, Juultje en Thijs een workshop ontwikkeld over Intercultureel sensitief handelen. Die hebben Auke & Juultje gegeven aan leerlingen van het KW1 en medestudenten van Avans tijdens de Open Ruimte-week.
• Yara, Havvanur & Maud hebben, o.b.v. onderzoek in de stad, 2 sociale kaarten gemaakt, terug te vinden hier op de website. Een sociale kaart voor nieuwkomers en een voor professionals die met hen werken. Deze kaart is door een grafisch ontwerper van de gemeente ‘s-Hertogenbosch vormgegeven en overhandigd aan de ISK en andere professionele organisaties, zodat nieuwkomers weten waar ze terecht kunnen in de regio (voor bijvoorbeeld sport, geloof en hobby’s) en voor professionals om erachter te komen welke organisaties er in de regio zijn voor eventuele samenwerking. 
• Michelle en Fleur hebben een assertiviteitstraining ontwikkeld voor klassen op de ISK en deze verschillende keren uitgevoerd bij mentorklassen van o.a. docenten NT2 Cintha en Gitanja. Dit is gedaan, omdat we vanuit de docenten van de ISK het signaal kregen dat leerlingen het vaak lastig vinden om assertief te zijn. Daarnaast is er ook een beroepenles ontwikkeld, over de verschillende beroepen in Nederland om het beeld van beroepen te vergroten bij de leerlingen. Ook sloten Coen, Michelle, Anne, Fleur, Maud, Thijs en Merel regelmatig aan bij lessen op de ISK om daar de leerlingen te helpen bij het verbeteren van hun taalvaardigheid. Dit  hielp bij het contact leggen met de doelgroep en erachter te komen wat hen bewoog.
• Johan en Marjolein zijn druk bezig geweest met het verbinden van jongeren van Jongerencentrum de Poort met de leerlingen op de ISK. Dit kwam onder andere bij de maandelijkse activiteitenmiddagen op de ISK en de grote workshopmiddag in april goed uit de verf.
• Twee vierdejaars studenten Social Work, Joris en Laura, hebben hun afstudeeronderzoek uitgevoerd naar hoe de leerlingen van de ISK op verschillende manieren nog beter ondersteund kunnen worden bij hun integratieproces, bijvoorbeeld te beschrijven hoe informeel leren het formele leren kan versterken.

Dit zijn enkele van de zichtbare resultaten van het samenwerk- en ontwikkelproces wat we daar met zijn allen hebben doorgemaakt. Leren is echter iets wat vaker ook niet zichtbaar is. Aan de eindpresentaties van de studenten was te horen dat ze niet enkel voor de jonge nieuwkomers veel hebben betekend, maar ook voor zichzelf en elkaar. Er is uit schulpen gekropen, lef gecreëerd, professioneel vergaderd, feedback gegeven, geploeterd, gestoeid met motivatie, gegroeid qua houding en vooral ook genoten van betekenisvol bezig zijn.

Werken, leren & creëren in de praktijk is niet alleen waardevol en leuk, het is ook een belangrijke katalysator voor het ontwikkelproces van hbo-studenten. Zo zien ze direct wat wat sociaal agogen in de praktijk doen, leren ze die praktijk persoonlijk kennen en komen ze  er achter wat het vraagt om mensen te helpen en of dat inderdaad de juiste roeping voor hen is. Twee studenten, Johan & Coen, hebben zelfs zo de smaak te pakken, dat ze volgend jaar verder willen met wat er dit jaar in gang is gezet. Tof! We gaan dan speciaal in op hoe we de leerlingen kunnen ondersteunen bij het versterken van hun netwerk in Nederland, zodat hun sociaal isolement minder wordt. Mooie maatschappelijke opdracht!

Naast dat ik zelf nu ook veel meer weet van de complexiteit van het integreren in Nederland,  en de bijzondere plek van de ISK daarbinnen, geniet ik er vooral van om van dat ontwikkelproces van jonge mensen deel van te mogen uitmaken. #Ilovemyjob J

Volgend jaar de 2^e ronde!

Tot dan!

Met vrolijke zomergroet,

Femke Gijsbers

Vorig jaar zijn we als ASH* gestart met 24 leergemeenschappen. Ook toen was ik betrokken bij twee ervan. Het was zo nu en dan een zoektocht om samen vorm te geven aan het nieuwe leren en iedereen enthousiast te houden. Uitgangspunt is meer flexibiliteit in het onderwijs om in te spelen op actuele (leer)vragen uit de praktijk en daarbij ruimte te geven aan de intrinsieke motivatie van de sociale student. Werken op basis van gelijkwaardigheid aan maatschappelijke vraagstukken die de leergemeenschap zelf in samenspraak met de gastpraktijk zou kiezen. De start en werkwijze worden geheel open gelaten aan iedere leergemeenschap zelf. Wel met een handleiding met toelichting, tips en suggesties, maar geen week-bij-week lessenstructuur, zoals bij andere onderwijsprogramma’s. De studenten vonden al die vrijheid “wat zou jij nu graag willen leren, willen doen?” behoorlijk ingewikkeld, soms zelf ‘vaag en wazig’ en bleken behoefte aan sturing te hebben. Verantwoordelijkheid nemen en als groep in actie komen, gebeuren niet door enkel naar wensen en dromen te vragen. Een wijze les voor ons als meer wetende partij (professionals & docenten).

Deze zomer sprak ik over mijn geworstel met Margo en Apolline van team OO ’sH en zij adviseerden me om te starten met een ‘vraagstukconfrontatie’.

In de aanloop naar de start van beide leergemeenschappen voerde ik gesprekken met bevlogen professionals, zoals Mariève Craste (Gemeente Den Bosch) en Barbara Brakkee (Cello), over hun ideeën en verwachtingen bij de leergemeenschap. We bespraken mogelijke vragen waar de LGS zich op zou kunnen richten en hoe we die in de eerste weken zouden presenteren aan de groep. Door te starten met actuele en uitdagende vraagstuk(ken), die nog wel veel ruimte voor eigen invulling hadden,  proberen we er voor studenten een inspirerend traject van te maken. Hoewel we dat op beiden plekken anders hebben vormgegeven, is dat wel echt een gouden tip geweest. Natuurlijk heb ik hier ook weer dingen van geleerd, maar deze start is al 10 keer energieker dan het vorig jaar was.

Dat ligt ook aan het 2^e punt, de interactie tussen nieuwe eerstejaars en al ervaren tweedejaars in de groep. De tweedejaars zijn zo veel wijzer geworden in het afgelopen jaar! Super gaaf om te zien en mee te maken. Ze delen hun leerervaringen van het vorige jaar en voelen zich ook al meer senang bij het ondernemende onderwijsconcept.  Ze nemen de 1e-jaars op sleeptouw, ze coachen en motiveren hen. Daarnaast zorgt dit voor een ‘nieuwe’ groep, anders dan hun basislesgroep in het schoolgebouw. Deze groep roept andere rollen en gedrag op, ook door de betrokkenheid van professionals en fysieke aanwezigheid in de beroepspraktijk. Wat ook opvallend is, is dat het lijkt of de huidige 1^e-jaars al in de kern meer ondernemend en bevlogen zijn dan de groepen van vorig jaar. Zou de zelfselectie van het 1^e cohort bij een vernieuwde opleiding hier meespelen?

De 3^e factor die ik nu kan benoemen die voor actie en energie zorgt, is een dichtbije stip op de horizon. Bij beide gemeenschappen hebben we in november een magnetische mijlpaal op de agenda staan. Bij de Cello-groep komen op 6 november geïnteresseerde managers luisteren naar de eerste plannen en ideeën van de studenten en op 28 november is er de Ondernemend Onderwijs Netwerkbijeenkomst, waarop studenten hun werk, ideeën en plannen kunnen delen met andere geïnteresseerden uit het netwerk.

En ten vierde, maar zeker niet de minste reden: samenwerking met de teamleden van vanuit Ondernemend Onderwijs. Ik en mijn collega Vikky van der Velden (bij LGS Bonafideel) hebben het voorrecht om in onze leergemeenschappen niet enkel met een professional uit het sociaal werk samen te werken, maar om ook samen met ervaren onderwijskundige vernieuwers bezig te zijn. In mijn geval met Margo van den Oord, Apolline Mol en Anna Freitag. Zij geven mij tips en inspiratie vanuit hun expertise op het gebied van het verbinden van bedrijven & organisaties met scholieren en studenten. Naast deze inhoudelijke inbreng, is het bovendien waardevol om met 4 professionals betrokken te zijn. Dit doet iets in de dynamiek in de groep. Het is wezenlijk anders dan wanneer je als docent met name alleen, of met de professionals op afroep in de leergemeenschap samenwerkt. Door het echt samenwerken met de studenten aan concrete vraagstukken, ondersteund met een passende groepsdynamische interventie op zijn tijd, is er snel energie ontstaan en worden de studenten op hun eigen niveau aangesproken en uitgedaagd. 
Ik kijk enorm uit naar de opbrengsten van de komende maanden!

* ASH: Academie voor Sociale Studies ‘s-Hertogenbosch – Avans Hogeschool

Wat Ondernemend Onderwijs ‘sH erg belangrijk vindt is dat de studenten grenzeloos kunnen nadenken; alles is nog mogelijk. Er wordt continue gezorgd voor ondersteuning en houvast op het gebied van het onderzoeks- en ontwerp proces, terwijl zij op het gebied van de inhoud alle ruimte krijgen.

De Leergemeenschap Bonafideel is deze maand gestart met het onderzoeken van verschillende mogelijkheden en thema’s passend in de wijk Orthen, een potentiële invulling van het pand, interessante doelgroepen en samenwerkingsmogelijkheden.

*Bonafideel heeft als visie om een ontmoetingsplek te vormen in de wijk voor een scala aan verschillende mensen. Een plek om te werken, te leren en te recreëren. Sociaal ondernemen op een non profit basis, het structureel inzetten van onderwijs in verschillende vormen en het betrekken van doelgroepen met een afstand tot de arbeidsmarkt staan hierin centraal.

Deze opdracht moet in samenwerking gaan met een organisatie, waarbij wij als studenten minimaal 96 uur in de praktijk aan de slag zijn met een verandering in de samenleving of binnen een organisatie. Belangrijk is dat deze opdracht geen onderzoeksopdracht is, aangezien we dit vanuit een minor organiseren en niet vanuit een afstudeerproject. Een voorbeeld van een veranderopdracht die al is gedaan bij Ondernemend Onderwijs is de opdracht met van Neynsel. Deze opdracht zocht naar verbindingen in de wijk en tussen een zorgcentrum. Dit is waar wij ook naar zoeken.

Ook omdat Ondernemend Onderwijs als doel heeft om ondernemende kwaliteiten van burger via onderwijs en in samenwerken te willen stimuleren door middel van maatschappelijke vraagstukken dachten wij dat dit goed kon aansluiten bij onze veranderopdracht.'

Het team van Ondernemend Onderwijs 'sH was direct enthousiast en nodigde Terri, Ries en Mike uit op een werkbijeenkomst waar informatie werd uitgewisseld. Besloten werd dat zij binnen het team OO hun veranderopdracht zullen gaan uitvoeren. 

Een goed voorbeeld van ondernemendheid, prachtig aansluitend bij de ideeën van Ondernemend Onderwijs.

Naast veel buitenland georiënteerde projecten, kwam de relatie met het onderwijs verrassend vaak naar voren: Hoe kan het onderwijsconcept van Avanced Business Creation omgevormd worden, om beter aan te sluiten op de 17 werelddoelen? Hoe ga je gender stereotypering in studiekeuze uit de weg?

Tevens is er een mooi SDG spel ontwikkeld voor in de klas, om leerlingen bewust te maken van de 17 werelddoelen. Het ontwikkelen van ondernemende Makerslab’s in Zuid Afrika, en het creëren van leeromgevingen in vluchtelingenkampen waren andere voorbeelden.

Klik hier om meer te lezen op de website van Avans.

* Deze conferentie is een initiatief van Avans Hogeschool, in samenwerking met Has Hogeschool, Dutch Sustainable Growth Coalition, SDG Charter en Vereniging Hogescholen.

Verslag van Els Roest-de Bekker:

Na een vlotte kennismaking en een start van het spel waarbij sommige deelnemers dachten dat ze het nooit zouden gaan snappen, kwam al snel het plezier in het spelen bovendrijven. Elke tafel had zijn eigen tafelleider die zijn rol heel goed oppakte. Els hoefde alleen maar rond te lopen en onduidelijkheden te verduidelijken en goed te observeren of het doel van het spel gehaald werd. Namelijk, elkaar op een andere manier leren kennen zodat deze kennis ingezet kan worden in de samenwerking met elkaar en met de vraag vanuit de samenleving, in de leergemeenschap.

Thema’s, zoals SAMENLEVING, ZELF en WERK/BUURT werden gekozen en besproken in een open en veilige sfeer, met humor. De dilemma’s uit WERK/BUURT kregen het meeste aandacht omdat deze van toepassing zijn op het samenwerken in de leergemeenschap. Er werd goed gebruik gemaakt van de gespreksmethode Luisteren, Samenvatten, Doorvragen (LSD).

De één woord reacties van de studenten na afloop waren o.a.: leuk, interessant, leerzaam, zinvol, boeiend. Dit was tijdens het spelen van het spel ook voortdurend merkbaar.

Lees hier meer over deze bijeenkomst en over AanZet©!